100.000 đồng lịch sử

Một trăm nghìn đồng lịch sử

Người ta ví von một trăm nghìn kia với một ngày lời lãi vé số, với vài giờ làm thêm thấm mồ hôi sinh viên, bằng một bình xăng đầy để anh shipper rong ruổi. Nghe qua có lý, nhưng theo tôi vẫn hời hợt. Bởi cách nhìn đó vô tình nhốt cả một chủ trương, một tấm lòng, một hơi thở cộng đồng vào cái ngưỡng tính toán nhỏ nhoi của đời thường, bỏ qua rằng, trong chính cái con số hữu hình đó lại đang vang lên nhịp điệu của một quốc gia đoàn kết, một dân tộc sẵn sàng rung động trong lúc khó khăn.

Như lời Bác Hồ từng nhắc nhở mà nhiều thế hệ thuộc nằm lòng: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước

Tinh thần ấy không chỉ bùng lên trong khói lửa chiến tranh, mà còn len vào từng cử chỉ nhỏ bé của hòa bình. Một trăm nghìn có thể lớn với những mãnh đời đó thật nhưng không thể lớn bằng khí thế đoàn kết dân tộc. Theo tôi, một trăm nghìn phải được mang ý nghĩa như vậy.

Người ta nói: Chừng ấy quý lắm, bởi nó bằng một ngày lời lãi vé số, bằng mấy tiếng mồ hôi của sinh viên làm thêm, bằng một bình xăng căng tràn để anh shipper rong ruổi cơ mà. Nghe qua thì thương, thì thấy được cái giá trị vật chất với một vài phận đời lam lũ, có vẻ tác động một chút vào lòng trắc ẩn. Nhưng thử nghĩ xem, đặt cả ý nghĩa của một thông điệp quốc gia chỉ trong cái khung hẹp ấy thì khác nào thầy bói xem voi, cái lớn lao bị giam trong chiếc lồng chật hẹp của toan tính vật chất, làm nó mất đi cả khí thế vốn có. Nó đúng, nhưng thiếu sót quá nhiều. Nó gợi lòng trắc ẩn ở một góc nhỏ, nhưng chưa khơi được cái ý nghĩa lớn.

Một trăm nghìn đâu chỉ là giá trị quy đổi ra cơm áo xăng xe. Nếu chỉ quy đổi thành những thứ vật chất thường ngày, số tiền ấy dường như trở nên nhỏ nhoi trong bối cảnh hiện tại. Nói vậy không có nghĩa là tôi chê số tiền đó, mà tôi muốn nói ý nghĩa nó lớn hơn nhiều so với những gì được so sánh. Một trăm nghìn ấy, khi rót vào tay hàng chục triệu người, từ miền Tây phù sa qua miền Nam đất đỏ đến vùng núi đá tai mèo trơ khấc, nó trở thành một nhịp đập chung, một hơi thở chung, một lời nhắn gửi rằng chúng ta là một dân tộc chung. Không còn là đồng tiền nữa, nó là niềm tin. Không còn là tờ giấy bạc, mà là cột mốc tinh thần, là sự hãnh diện thật sự của từng người dân bất kể giàu nghèo khi cầm trên tay tờ tiền đó.[Bạn đang đọc bài 100.000 đồng lịch sử trong chuyên mục lịch sử của Phạm Quang Tấn]

Thế nên, so sánh một trăm nghìn với tiền lời vé số, với bình xăng, với ca làm thêm… mới chỉ là “Hạnh phúc đựng trong một tà áo đẹp”. Cái lõi của nó, cái sức nặng vô hình của nó, chính là sự hiện diện của tinh thần dân tộc. Đó mới là giá trị lớn nhất, giá trị không thể quy đổi bằng bất cứ phép tính nào.

Cre: Phạm Quang Tấn (Tấn Mười Tạ)

Đăng tải trên Chúng tôi là dân Triệu Bình